Κάθε χωριό, κάθε πόλη και κάθε χώρα σε αυτό τον πλανήτη περηφανεύεται για τους ανθρώπους τους που κατάφεραν να καταξιωθούν και να αφήσουν το όνομα τους γραμμένο με χρυσά γράμματα στην ιστορία.
Το Όμοδος, μέσα από την μακρόχρονη και πολυτάραχη ιστορία του, έχει να επιδείξει αρκετούς δραστήριους και διορατικούς ανθρώπους, που με το έργο τους, ο κάθε ένας στο τομέα του, έχουν ήδη γράψει το όνομά τους στην ιστορία. Άνθρωποι διαφορετικοί ο ένας από τον άλλο, έχουν προσφέρει τις υπηρεσίες τους και πολλές φορές και την ζωής τους, σε διάφορους τομείς όπως της Εκκλησίας, της πολιτικής, των γραμμάτων, των τεχνών και της μουσικής.
Στις σελίδες που ακολουθούν, καταγράφουμε την ιστορία των ανθρώπων αυτών σαν ελάχιστο φόρο τιμής, για τις υπηρεσίες και το έργο που πρόσφεραν, όχι μόνο στην γενέτειρα τους αλλά και σε ολόκληρη την Κύπρο.
Νικηφόρος Ευγενιάδης
Ο Αρχιμανδρίτης Νικηφόρος Ευγενιάδης γεννήθηκε στο Όμοδος. Υπηρέτησε ως διευθυντής του Σχολαρχείου Λεμεσού, το οποίο ιδρύθηκε το 1841. Ήταν άνδρας σεβάσμιος και με ανώτερες γνώσεις και εργάστηκε με μεγάλο ζήλο για την μόρφωση της νεολαίας. Από το Σχολαρχείο Λεμεσού αποσύρθηκε το 1848 λόγω πάθησης του στομάχου του και πήρε στην Αλεξάνδρεια. Αποχωρώντας από την διδασκαλική του έδρα δώρισε τα βιβλία της βιβλιοθήκης του στην Ελληνική Σχολή και το σπίτι του στην εκκλησία της Αγίας Νάπας Λεμεσού. Ο Αρχιμανδρίτης δάσκαλος των Ελληνικών γραμμάτων πέθανε στην Αλεξάνδρεια τον Ιούλιο του 1861.
Λουκάς Γεώργιος
Ο Λαογράφος Γεώργιος Λουκάς γεννήθηκε στο Όμοδος το 1843. Έμαθε τα πρώτα του γράμματα στη σχολή του Ομόδους. Μετά πήγε στη Λεμεσό και Λάρνακα για ανώτερες σπουδές. Σε ηλικία δεκαέξι χρονών πηγαίνει στην Αθήνα όπου πήρε πτυχίο δημοδιδάσκαλου. Το 1864 γράφτηκε στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου και απεφοίτησε το 1869. Σαν φοιτητής δημοσίευσε λαογραφικό υλικό της Κύπρου στα περιοδικά Χρυσαλίδα και Πανδώρα.
Το 1869 επιστρέψει στη Κύπρο με πιστοποιητικό ακρόασης πανεπιστημιακών φιλολογικών μαθημάτων και καταρτισμού στην εκκλησιαστική μουσική και διορίζετε διευθυντής του αλληλοδιδακτικού Αγίας Νάπας. Το 1874 μεταβαίνει στην Αθήνα και εκδίδει το πρώτο του έργο με τίτλο «Φιλολογικαί επισκέψεις των εν των βίω των νεωτέρων Κυπρίων μνημείων των αρχαίων».
Το 1901 βραβεύεται στην Αθήνα για τον ζήλο του στις λαογραφικές μελέτες με χάλκινο μετάλλιο και τιμητικό δίπλωμα.
Στη συνέχεια καλείτε από τον Μητροπολίτη Πάφου Νεόφυτο για να υπηρετήσει σαν διευθυντής της αλληλοδιδακτικής σχολής στο Κτήμα. Κατά την διάρκεια της μεγάλης εκπαιδευτικής του σταδιοδρομίας δίδαξε σε διάφορα χωριά της Λεμεσού όπως τον Άγιο Θεράποντα, Άρσος, Βάσα, Βουνί, Λόφου, Μαλλιά, Μανδριά και στο Όμοδος σαν διευθυντής της κοινοτικής αλληλοδιδακτικής στη Μονή του Σταυρού μέχρι το 1877.
Υπηρέτησε την εκπαίδευση για 38 συνολικά χρόνια. Ο Γεώργιος Λουκάς πέθανε στην Λεμεσό σε ηλικία 82 χρονών τον Απρίλη του 1925.
Στυλιανός Χουρμούζιος
Ο Στυλιανός Χουρμούζιος (1848-1937) γεννήθηκε στο Όμοδος. Το πραγματικό του όνομα ήταν Στυλιανός Ελευθεριάδης. Είναι πατέρας των Ευριπίδη, Χριστόδουλου και Γεωργίου Χουρμούζιου και παππούς του Αιμίλιου Χουρμούζιου. Τα πρώτα του γράμματα τα διδάχθηκε κοντά στο Πελλοπονήσιο δάσκαλο Διονύσιο Ζιάκα και την Οκτώηχο και το Ψαλτήρι κοντά στον δάσκαλο Χριστόδουλο Θεοδουλίδη. Διδάχθηκε Βυζαντινή μουσική κοντά στον Αχιλλέα Νικολαϊδη στη Βάσα.
Το 1862 εγκαταστάθηκε στο Καϊμακλί της Λευκωσίας μέχρι το 1873. Παρακολούθησε μαθήματα στην Ελληνική Σχολή Λευκωσίας. Υπηρέτησε σαν πρωτοψάλτης στον καθεδρικό ναό της Αρχιεπισκοπής (1874-1880) και δίδασκε βυζαντινή μουσική σε παιδιά που φοιτούσαν στη σχολή του μοναστηριού της Παλλουριώτισσας. Την εποχή αυτή δούλεψε σαν δικηγόρος για δύο χρόνια. Το 1880 εγκαταστάθηκε στη Λεμεσό όπου εργάστηκε σαν διευθυντής του αλληλοδιδακτικού της Αγίας Νάπας από το 1883-1888 και δάσκαλος από το 1888-1904. Διετέλεσε ψάλτης στον ναό της Αγίας Νάπας μέχρι το 1916. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και εξέδιδε την εβδομαδιαία εφημερίδα «Σάλπιγξ» από το 1884-1901, την «Μικρά σάλπιγγα» και για εφτά μήνες τη σατιρική «Μάστιγξ» (1904-1905). Το 1917 ο Αρχιεπίσκοπος Κύριλλος Γ τον κάλεσε στη Λευκωσία και δίδαξε μέχρι το 1931 σαν καθηγητής στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και στο Παγκύπριο Διδασκαλείο, Βυζαντινή μουσική.
Πρωτοστάτησε στη δημιουργία κίνησης για τη μελέτη της Βυζαντινής μουσικής και δημοσίευσε άρθρα και μελέτες του στην «Εκκλησιαστική Αλήθεια» της Κωνσταντινούπολης και στη «Φόρμιγγα» της Αθήνας. Έγραψε έντεκα συνολικά δικά του βιβλία και το 1901 εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος του μουσικού συλλόγου Κωνσταντινούπολης και το 1904 τιμήθηκε με βραβείο από τον ίδιο σύλλογο, για το έργο του «Θεωρητικόν». Το 1935 τιμήθηκε από την Κυπριακή εκκλησία με τον τίτλο του άρχοντα πρωτοψάλτη.
Χριστόδουλος Ιωαννίδης
Ο Χριστόδουλος Ιωαννίδης που ήταν γνωστός με το ψευδώνυμον «Γέρων» καταγόταν από το Όμοδος. Γεννήθηκε το 1821 και αφού έμαθε τα πρώτα του γράμματα στη Σχολή Ομόδους, μετέβηκε στην Αθήνα όπου εκπαιδεύτηκε και επέστρεψε στη Κύπρο. Διορίστηκε δάσκαλος στην Ελληνική Σχολή Λευκωσίας το 1859. Δίδασκε αδιάκοπα και με σπάνια δραστηριότητα και αυταπάρνηση πρώτα Φυσικά, ύστερα Ελληνικά, Γραμματική, Τεχνολογία κ.α. μέχρι το 1896 όπου πέθανε διδάσκοντας στην έδρα.
Θεόδωρος Νεστορίδης
Ο Θεόδωρος Νεστορίδης γεννήθηκε στο Όμοδος κατά τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας στη Κύπρο και ήταν διάκονος στην Αρχιεπισκοπή. Συνόδευσε τον τότε Αρχιεπίσκοπο Κύπρου στη Κωνσταντινούπολη για να ζητήσει βοήθεια για την Κύπρο. Μετά από μια διαφωνία του Νεστορίδη με τον Αρχιεπίσκοπο παραμένει εκεί και γίνεται λαϊκός. Στη συνέχεια μεταβαίνει στη Σμύρνη όπου γνωρίζεται με την δασκάλα Μερσίνη και παντρεύονται. Διοικητής στη Σμύρνη ήταν κάποιος πασάς ο οποίος υπηρέτησε προηγουμένως στη Κύπρο και γνώριζε το Νεστορίδη. Τότε ο Νεστορίδης ζήτησε να του επιστρέψει να ιδρύσει στη Σμύρνη Ελληνικό σχολείο πράγμα που έγινε. Άνοιξε εκεί Ελληνικό Δημοτικό σχολείο και το 1918 ίδρυσε νηπιαγωγείο και γυμνάσιο τα οποία του στοίχισαν τότε είκοσι χιλιάδες λίρες.
Το 1922 μετά την καταστροφή της Σμύρνης από τους Τούρκους ο Νεστορίδης πήγε στην Αθήνα όπου και εγκαταστάθηκε. Εκεί με την βοήθεια του πρωθυπουργού Πλαστήρα ίδρυσε γυμνάσιο.
Τζών Μοδινός
Ο βαρύτονος Τζων Μοδινός γεννήθηκε στο Όμοδος το 1927. Γονείς του ήταν ο Φίλιππος και η Αγλαϊα Ηλία. Από μικρός έψαλλε στην εκκλησία του Τιμίου Σταυρού Ομόδους και η φωνή του ήταν ιδιαίτερα ξεχωριστή. Σαν τέλειωσε το Λύκειο Πολυδωρίδη στη Λεμεσό παρακολούθησε μαθήματα μουσικής κοντά στον μεγάλο Κύπριο μουσουργό Σόλωνα Μιχαηλίδη. Το 1948 μετανάστευσε στην Αμερική κοντά στο θείο του όπου και συνέχισε στις μουσικές του σπουδές. Σήμερα ο διαπρεπής βαρύτονος ζει στην Ελβετία.
Πόλυς Μοδινός
Από Κύπριους γονείς που κατάγονταν από το Όμοδος γεννήθηκε το 1899 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ο Πόλυς Μοδινός. Φοίτησε στη νομική σχολή του Παρισιού από το 1917 μέχρι το 1921 και άσκησε το δικηγορικό επάγγελμα στα μειχτά δικαστήρια της Αιγύπτου από το 1922 μέχρι το 1937. Από το 1937 μέχρι το 1949 διετέλεσε πρόεδρος του συμβουλίου στα μειχτά δικαστήρια Αιγύπτου.
Το 1951 μπήκε στη γενική γραμματεία του Συμβουλίου της Ευρώπης σαν σύμβουλος στη διεύθυνση πολιτικών υποθέσεων. Το 1962 εκλέγηκε από τη συμβουλευτική συνέλευση βοηθός γενικός γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης και υπηρέτησε σε αυτή τη θέση μέχρι το 1968. Διετέλεσε πρεσβευτής της Κύπρου στη Γαλλία και Ισπανία.
Μεταξύ άλλων υπήρξε πρόεδρος της αρχαιολογικής εταιρείας Αιγύπτου (1949-1952), αντιπρόεδρος της επιτροπής σύνταξης της Revue des Droits de I Homme κ.α.
Ο Πόλυς Μοδινός πέθανε στις 2 Ιουνίου 1988 και τάφηκε στην Αθήνα.
Αριστόδημος Πηλαβάκης
Ο Αριστόδημος Πηλαβάκης (1868-1945) ήταν γνωστός στο Κυπριακό κοινό σαν ο «δάσκαλος ο Αριστόδημος». Το τίτλο αυτό τον κέρδισε με τη μακρόχρονη εργασία του σαν δάσκαλος από το 1888 μέχρι το 1928 με δύο διακοπές. Την πρώτη όταν το 1892-1893 ανέλαβε καθήκοντα έκτακτου επιθεωρητή δημοτικών σχολείων και τη δεύτερη στα 1897 όταν μαζί με άλλους Κύπριους πήγε σαν εθελοντής και πολέμησε στα Φάρσαλα και στη Δομοκό.
Εργάστηκε το 1930-1931 σαν διευθυντής της Ανώτερης Εμπορικής Σχολής Πλατρών και δίδαξε Ελληνικά στην Εμπορική Ακαδημία Λεμεσού. Σαν διευθυντής του δημοτικού σχολείου δίδαξε κατά καιρούς και στις ανώτερες τάξεις του Παρθεναγωγείου και για ένα μικρό διάστημα στο Γυμνάσιο Λεμεσού. Μεταξύ του 1930-1934 ήταν μέλος του εκπαιδευτικού και εξεταστικού συμβουλίου και της σχολικής εφορείας Λεμεσού
Κώστας Νικολαΐδης
Ο Κώστας Νικολαϊδης, ένας από σημαντικότερους ομοδίτες συγγραφείς, γεννήθηκε τον Μάρτη του 1900. Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού του. Στη συνέχεια, φοίτησε στο Γυμνάσιο Λεμεσού.
Με το τέλος της μαθητικής του ζωής, επέστρεψε στο Όμοδος, όπου αρχικά ασχολήθηκε με την αμπελοκαλλιέργεια και εν συνεχεία με τη συγγραφή βιβλίων. Το συγγραφικό του έργο ποικίλει, εφόσον ασχολήθηκε με θέματα που αφορούν την παράδοση, τη λαογραφία και την ιστορία του νησιού. Τα περισσότερα από τα έργα του είναι γραμμένα στην κυπριακή διάλεκτο.
Μερικά από τα οποία είναι τα παρακάτω:
- Ιστορία της Ιεράς Μονής του Τιμίου Σταυρού Ομόδους
- Κονόμος ο Δοσίθεος
- Αντιθέσεις
- Του σπιτιού μου το τζάκι
- Άντωνας ο βοσκός
- Το στοισιό (κωμωδία)
- Διάλεξη για το Όμοδος
- Το θαύμα του Σταυρού για την πανούκλα
- Η ρκα των Κουπέτρων
- Διάλεξη – Κυπριακοί θρύλοι
- Ο Σταυρός με το Άγιο Σχοινίο
- Ο θάνατος του Ρήγα
- Φώτης Βαγγέλη
- Ρήγας ο Πετρίδης
- Τρύγος στο βασίλειο του Βάκχου
- Σκέτς στην Κυπριακή (μεταδόθηκε από το ραδιόφωνο)
- Αύρα η Ρήγαινα της Κύπρου
Αξίζει να σημειωθεί πως ο Νικολαΐδης δώρισε το βιβλίο για την «Ιστορία της Μονής Σταυρού Ομόδους», στην εκκλησία του χωριού καθώς και τα δικαιώματα επανέκδοσής του.
Ο Νικολαϊδης απεβίωσε το Μάρτη του 1963 και τάφηκε στο αγαπημένο του χωριό, το Όμοδος.
Έγραψε το ποίημα «Ο Ελληνοβουλγαρικός πόλεμος» που τυπώθηκε το 1913 στο τυπογραφείο της Λάρνακας.
